The Guardian: ‘Kukulla’ e Ismail Kadaresë, një studim tërheqës i dashurisë së vështirë

Gazeta prestigjioze britanike “The Guardian”, ka vlerësuar pozitivisht veprën ”Kukulla” të autorit shqiptar Ismail Kadare, duke e cilësuar atë si një kujtim elegant, nostalgjik për një vendlindje të humbur prej kohësh.

Vepra e përkthyer në gjuhën angleze do të publikohet më 23 janar.

Artikulli

Autori shqiptar eksploron marrëdhëniet e tij me nënën dhe kujtimet e hidhura të shtëpisë së fëmijërisë.

Romani autobiografik i Ismail Kadaresë mund të lexohet si një kujtim elegant, pak i hidhur, i prekur me nostalgji për një vendlindje që tani e ka humbur prej kohësh.

Vendlindja e tij është qyteti shqiptar i Gjirokastrës dhe më saktësisht shtëpia e stërgjyshërve të prindërve të Kadaresë, një ndërtesë guri e ftohtë, por historike, që mban brenda saj dy gra të jetës së Kadaresë.

Nga njëra anë, gjyshja e Kadaresë, një zonjë tradicionale, e cila nuk pranon të largohet nga vendi.

Nga ana tjetër nëna e tij, e cila hyn në këtë ndërtesë si një nuse e re, e pambrojtur, duke pasur mbi supe të durojë sundimin e saj të vrazhdë të nënçmuar, duke pretenduar se “kjo shtëpi ju ha”.

Autori këtu është në mes të një konflikti që është kryesisht i heshtur.

Një adoleshent që rritet parakohe, duke shkruar një “roman” pas tjetrit duke shpallur gjenialitetin e tij fillestar.

Ai madje dekoron secilën prej tyre me çmimin e vet në monedhën e vjetër, parakomuniste.

Kukulla është plot me detaje imponuese të jetës në një Shqipëri, gjatë sundimit komunist të Enver Hoxhës nën mbështetjen e sovjetikëve.

Një nga ngjarjet më të çuditshme, në vitin 1953, kur prezervativët mbërrijnë për herë të parë në farmaci: “Kishte udhëzime kontradiktore që i lejonin dhe ndalonin ato.

Dyshohej se mund të ishin një provë për të identifikuar ndonjë dobësim të luftës së klasave pas vdekjes së Stalinit.

Por më pas u kuptua se masa ishte me insistimin e Sovjetikëve dhe ishte e lidhur me të drejtat e grave (Rosa Luxemburg, etj), dhe pas disa hezitimeve nga komiteti i partisë se a duhet të këshilloheshin komunistët për të shmangur farmacinë dhe të linin ato copa prej llastiku në borgjezinë gjithnjë e më të shkatërruar, gjithçka u qetësua ”.

Kukulla është e pasur me prekje të tilla, së bashku me shumë shqetësime të njohura të Kadaresë, me rrënjët folklorike të jetës moderne, ose me absurditetin e politikës shqiptare.

Sidoqoftë në këtë kontekst përdoret një ironi e hidhur dhe frika e marrëdhënies së narratorit me nënën e tij, një grua e tmerruar se do jetë e padenjë në momentin kur djali i saj arrin famën që dëshiron.