European Western Balkans

A do të jenë sanksionet kundër Rusisë tema e samitit në Athinë dhe a mund ta shmangë Serbia nënshkrimin e deklaratës?

Gazetarja e portalit “European Western Balkans” Sofija Popoviq thotë se nuk pret që çështja e sanksioneve kundër Rusisë të jetë temë në Samitin BE-Ballkani Perëndimor, i cili filloi sot në kryeqytetin grek Athinë, ku do të marrin pjesë Presidenti serb Aleksandar Vuçiq, si dhe liderët e Ballkanit Perëndimor dhe përfaqësues të Bashkimit Evropian. Pritësi është kryeministri i Greqisë, Kirijos Mitsotakis.

Vetë Vuçiq, në disa dalje televizive të kaluara, ka paralajmëruar presion më të fortë ndaj Serbisë, në kuadër të vendosjes së sanksioneve kundër Rusisë për shkak të agresionit ndaj Ukrainës, i cili, sipas Vuçiq, do të pasojë në samite të ndryshme ku Serbia do të jetë pjesëmarrëse, gjë që e kanë thënë edhe ministrat në Qeveri Serbi – Ivica Daçiq dhe Millosh Vuçeviq.

Popoviq thotë se në darkën gala do të prezantohet “Plani i rritjes për Ballkanin Perëndimor”, i cili u promovua edhe nga presidentja e Komisionit Evropian, Ursula von der Leyen dhe se deklarata nuk do të përmbajë asgjë që Serbia mund ta refuzojë për të nënshkruar.

“Është një takim rajonal fokusi i të cilit është procesi i zgjerimit në Ballkanin Perëndimor dhe nuk është në interesin e askujt që Serbia të mos qëndrojë pas një dokumenti të tillë.

Që nga fillimi i luftës në Ukrainë, ka pasur disa takime në këtë nivel ndërmjet liderëve rajonalë dhe evropianë dhe nuk ka pasur asnjëherë ndonjë formulim që Serbia nuk do të qëndronte pas. Mendoj se kështu do të jetë edhe kësaj radhe”, thotë Popoviq.

Duke shpjeguar planin e presidentit të Komisionit Evropian, gazetarja e EWB shprehet se ai përfaqëson konceptin e “aderimit me faza” të vendeve të Ballkanit Perëndimor në Bashkimin Evropian, i cili synon ndër të tjera të thellojë lidhjet ekonomike të rajoni në BE.

“Bashkimi Evropian po përpiqet të lançojë konceptin e “aderimit me faza”, i cili do të synonte, ndër të tjera, të lidhë rajonin më thellë me BE-në në kuptimin ekonomik, ndërkohë që procesi i anëtarësimit vazhdon. Për një lidhje më të thellë ekonomike të rajonit me BE-në, do të jetë i rëndësishëm vazhdimi i procesit të Berlinit dhe përfundimi i punës për krijimin e Tregut të Përbashkët Rajonal. Kjo do ta vërë në provë nismën Ballkani i Hapur, e dashur vetëm për presidentin serb, duke qenë se duket se kryeministri shqiptar Edi Rama ka hequr dorë prej saj”, thotë Popoviq.

Ajo thotë se atmosferën e presionit të madh ndaj Serbisë e krijon, siç thotë ai, ekskluzivisht nga presidenti i Serbisë për përdorim të brendshëm.

“Tashmë është pjesë e folklorit të zakonshëm përpara çdo takimi me liderët evropianë dhe rajonalë. Historia e presioneve të mëdha është krijuar ekskluzivisht për përdorim të brendshëm dhe për votuesit e Aleksandër Vuçiqit”, thotë Popoviq.

Samiti BE-Ballkani Perëndimor nis sot në Athinë dhe do të zgjasë dy ditë. Në kuadër të saj do të organizohet një darkë joformale e liderëve të Ballkanit Perëndimor dhe përfaqësuesve të Bashkimit Evropian, si dhe pritet edhe nënshkrimi i deklaratës.

Kush po vjen?

Samiti organizohet 20 vjet pas samitit në Selanik, ku u miratua Deklarata e Selanikut, e cila shprehte mbështetjen për hyrjen e vendeve të rajonit të Ballkanit Perëndimor në Union. Samiti luajti një rol kyç në hapjen e dyerve për hyrjen e disa vendeve të rajonit në BE.

Në darkën joformale, sonte në orën 20:00, pjesëmarrës do të jetë edhe kryeministri kosovar, Albin Kurti, presidenti i Malit të Zi Jakov Milatoviq, kryeministri i  Maqedonisë së Veriut Dimitar Kovaçeski, presidenti serb, Vuçiq dhe kryetarja e Këshillit të Ministrave të Bosnjës dhe Hercegovinës Borjana Krishto. Nga radhët e zyrtarëve të BE-së, ftesa u pranua nga presidentja e Komisionit Evropian, Ursula von der Leyen dhe kryetari i Këshillit Evropian, Charles Michel.

Është bërë e ditur se në takim do të marrin pjesë edhe kryeministrat e Kroacisë, Bullgarisë dhe Rumanisë, Andrej Plenkoviq, Nikolaj Denkov dhe Marcel Çolaku, tre anëtarë të BE-së që nuk ishin pjesë e Bashkimit në kohën e samitit në Selanik, ndërsa Presidentja e Sllovenisë, Natasha Pirc Musar, nuk do të marrë pjesë.

Gjithashtu, mediat greke spekulojnë se është e mundur ardhja e kryeministrit të Ukrainës Volodymyr Zelensky, i cili nuk është në listën e të ftuarve, por ky burrë shteti përgjithësisht nuk i lajmëron vizitat e tij paraprakisht.

Përveç Sllovenisë, edhe Shqipëria nuk do të ketë përfaqësues – kryeministrit Edi Rama i është refuzuar ftesa nga kolegu i tij grek për shkak të arrestimit të kandidatit të minoritetit grek për kryetar bashkie të qytetit bregdetar të Himarës në Shqipëri për vjedhje votash. Ministria e Jashtme greke kërkoi lirimin e menjëhershëm të tij, duke theksuar se në të kundërt anëtarësimi i Shqipërisë në Bashkimin Evropian do të ishte i vështirë, ndërkohë që rezultatet treguan se i arrestuari Dionisios Alfred Beleri fitoi zgjedhjet.

Ftesa i është dërguar presidentit të Shqipërisë, Bajram Begaj, i cili e ka refuzuar ftesën për shkak të “angazhimit të tij”.