Bashkimi Evropian

Prapaskenat e Brukselit: Sërish gënjeshtra për Ballkanin Perëndimor

Udhëheqësit e Bashkimit Evropian (BE) vijojnë të këmbëngulin se blloku është gati dhe pret të mirëpresë vendet e Ballkanit Perëndimor në aleancë.

Këtë javë, pati akoma më shumë prova se Brukseli nuk është i gatshëm të ofrojë më shumë se sa gënjeshtrat e thjeshta.

Brukseli u takua me Ballkanin këtë javë, ndërsa liderë si Edi Rama i Shqipërisë, Milojko Spajiç i Malit të Zi dhe Talat Xhaferi i Maqedonisë së Veriut ishin në qytet për takime me drejtuesit kryesorë të BE-së.

Të tre janë anëtarë aspirues të Bashkimit, së bashku me Bosnje-Hercegovinën, Kosovën dhe Serbinë.

Të gjitha vendet janë në pika të ndryshme në rrugëtimin e tyre të gjatë drejt anëtarësimit në bllok.

Por një raport i ri i publikuar këtë javë sugjeron se ky udhëtim nuk po i afrohet përfundimit.

Gjykata Evropiane e Audituesve (ECA) nuk është institucioni më joshës apo më me ndikim nga institucionet e BE-së. I mungon fuqia legjislative e Komisionit, pushteti i errët i paqartë i Këshillit apo piedestali i zhurmshëm i Parlamentit.

Por ajo ka një gjë në të cilën mund të mbështeteni: një gatishmëri për t’u thënë homologëve të saj më të shquar se ata nuk po e bëjnë punën e tyre siç duhet.

Në arkivin e ECA-së mund të gjeni një thesar të tërë vlerësimesh dhe denoncimesh.

Prapaskenat më shumë se një herë kanë nxjerrë diçka interesante.

Këtë javë, auditorët zbuluan gjetjet e tyre në lidhje me një plan të ri rritjeje prej 6 miliardë eurosh për Ballkanin Perëndimor që Komisioni propozoi nëntorin e kaluar.

Sipas kësaj strategjie të re, gjashtë anëtarët aspirantë të BE-së do t’u jepet qasje në 2 miliardë euro grante dhe 4 miliardë euro kredi të plota.

Kjo do të ishte në krye të miliardave ekzistuese që u jepen të gjithë kandidatëve për anëtarësim të unionit.

Auditorët nuk kishin shumë fjalë të mira për të thënë për planin. I mungon mbikëqyrja e duhur se si shtetet e Ballkanit do të kenë qasje në para, për shembull.

Paratë janë të shënuara për reforma, por ambicia është e ulët.

Edhe qeveritë nuk do të duhet të qëndrojnë në këmbët e tyre, pasi Komisioni do të bëjë vetëm sugjerime dhe rekomandime, në vend të kërkesave aktuale për më shumë reforma më të thella.

Në përgjithësi, kjo përbën një ryshfet të lavdëruar.

Kandidatët e Ballkanit Perëndimor marrin një sasi shtesë parash për t’i shpenzuar me një shkallë të madhe mosndëshkimi dhe BE-ja duket sikur po i ndihmon ata në përpjekjet e tyre për anëtarësim.

Në realitet, paratë rrezikojnë të shpenzohen për iniciativa që ose nuk do të bëjnë asgjë për të çuar përpara përpjekjet e tyre në BE ose, më shqetësuese, do të rrezikojnë në mënyrë aktive shanset e tyre.

Gjithçka ka të bëjë me optikën. Dukej sikur po bëhet diçka pa bërë progres. Zyrtarët e lartë të BE-së e dinë se zgjerimi nuk mund të ndodhë pa reforma në vend dhe shanset që kjo të ndodhë së shpejti janë shumë të pakta.

Ju mund të thoni se Komisioni nuk është shumë i shqetësuar nga e gjithë kjo, sepse ekzekutivi i BE-së nuk ka ofruar as një vlerësim të ndikimit apo dokument analitik që detajon se si do të përfitonin realisht këto para për rajonin.

Informacioni shtesë supozohej të dorëzohej deri më 8 shkurt. Surprizë, befasi, nuk shihet askund.

Brukseli këmbëngul se është serioz për zgjerimin.

Ose kjo është një gënjeshtër ose, akoma më keq, është e vërtetë dhe BE-ja thjesht po përsërit të njëjtat gabime që bëri me vende si Hungaria dhe duke lejuar korrupsionin të mos kontrollohet.

Raporti
Auditorët e BE-së sugjerojnë gjithashtu hartimin e udhëzimeve përkatëse për vlerësimin e përmbushjes së kënaqshme të kushteve të pagesës të përcaktuara në Agjendat e Reformës.

Mbështetja deri në 6 miliardë euro (2 miliardë euro në mbështetje të pakthyeshme dhe 4 miliardë euro në kredi) është parashikuar në kuadër të lehtësimit për periudhën 2024-2027.

Duke marrë parasysh se mbi 14 miliardë euro janë vënë tashmë në dispozicion të vendeve të para-anëtarësimit (përfshirë Turqinë) në buxhetin aktual të BE-së, auditorët nënvizojnë se shumat që do të sigurohen përmes objektit përfaqësojnë një rritje të konsiderueshme (mbi 40%) në financimin e parashikuar për vendet e Ballkanit Perëndimor deri në vitin 2027.

Auditorët vënë në dukje se si propozimi për krijimin e objektit ashtu edhe plani i rritjes shpjegojnë pse ekonomitë e Ballkanit Perëndimor duhet të konvergojnë më tej me BE-në.

Plani nënvizon gjithashtu përfitime të ndryshme që masat e propozuara do t’i sillnin rajonit.

Megjithatë, në mungesë të një vlerësimi të ndikimit ose një dokumenti analitik, auditorët e BE-së nuk ishin në gjendje të vlerësonin shkallën në të cilën mbështetja e synuar prej 6 miliardë eurosh ka të ngjarë të kontribuojë në arritjen e objektivave kryesore të objektit.

Së fundi, auditorët sugjerojnë qartësimin e disa dispozitave të propozimit që kanë të bëjnë me të drejtat e auditimit të Gjykatës Evropiane të Audituesve, dhe aksesin në të dhëna dhe dokumentacion në mënyrë që të sigurohet mbikëqyrja e duhur.

VIDEO BONUS: Qytetari: Amerikën jemi ka e anashkalojmë e nuk është mirë, se na ka çliru