New York Times në veri të Kosovës: Kjo është kështjella e Putinit në mes të Evropës

Kur evropianët dhe amerikanët u tmerruan nga provat e krimeve ruse në Ukrainë këtë pranverë, Nebjosha Joviq, drejtor i një universiteti ilegal në Kosovën veriore, vendosi se duhej të vepronte: Ai organizoi një protestë në rrugë për të inkurajuar Rusinë. Një gazetar i New York Times ka vizituar tani Kosovën dhe ka zbuluar se çfarë fshihet pas mbështetjes së fortë për Putinin.

“Ne donim t’i dërgonim një mesazh Perëndimit, veçanërisht selisë së tij në Shtetet e Bashkuara, për të ndaluar persekutimin e rusëve,” tha Joviq.

Joviq theksoi se vetëm disa njerëz u paraqitën për shkak të “rrethit të frikës” që rrethon veriun e Kosovës, një rajon që është kryesisht i banuar me serb, i cili nuk është në hap me pjesën tjetër të vendit, ku shqiptarët etnikë përbëjnë më shumë se 90 për qind e popullsisë, transmeton Ballkani.info.

Shikuar nga Londra apo Uashingtoni, tmerret që Rusia ka bwrw në Ukrainë, ofrojnë një zgjedhje morale të qartë dhe të pashmangshme. Por e filtruar përmes thjerrëzës së pikëllimit dhe historisë në vende të copëtuara nga konfliktet e tyre, mjerimi i Ukrainës zbehet në favor të kërkesave lokale për viktima.

“Rusia është e vetmja fije shprese që na ka mbetur,” tha Milosh Damjanoviq, një historian lokal në pjesën me shumicë serbe të qytetit të ndarë të Mitrovicës, në Kosovën veriore, dhe një ithtar i flaktë i tezës se Perëndimi dhe NATO-ja janë përgjegjëse për copëtimin e Jugosllavisë, pjesë e së cilës Kosova ishte deri në luftërat ballkanike të viteve 1990.

Në rrugën kryesore nga Mitrovica në veri – pranë një poste roje me ushtarë amerikanë – një billbord i siguron serbët vendas se ata nuk qëndrojnë të vetëm kundër Perëndimit dhe se ata ende kanë miq me ndikim: tregon fotot e Presidentit Vladimir Putin, atij serb Aleksandar Vuçiq dhe ylli serb tw tenisit, Novak Gjokoviq.

Putin nuk u paraqit për të marrë titullin e tij të qytetarit nderi, por ai ende figuron në mendjet e shumë banorëve si një shpëtimtar i mundshëm i shumëpritur, i fundit në vargun e gjatë të rusëve, të cilët, sipas llogarive serbe të të kaluarës, kanë punuar pa u lodhur për të mbrojtur “vëllezërit” e tyre sllavë nga të huajt armiqësorë.

Në qendër të Mitrovicës ka statuja për nder të Princit Llazar dhe Grigori Shcherbina, i dërguari rus në rajon, i cili u vra nga një ushtar mysliman afër qytetit në vitin 1903. Në shtatoren e përfaqësuesit ka një mbishkrim: “Një pikë gjaku vëllazëror rus i bashkohet rrjedhës së gjakut serb që rrjedh prej shekujsh”.

Nuk u përmend se i dërguari rus ishte me origjinë ukrainase.

Historia, kryesisht e përgjakshme dhe e dominuar nga tregimet e aftësive luftarake të meshkujve, duket e madhe në të gjithë Ballkanin, veçanërisht në kremtimin – ose refuzimin – të lidhjeve “vëllazërore” midis Rusisë dhe Serbisë, të dyja kombe kryesisht të krishtera ortodokse.

“Ne kemi shumë histori dhe shumë maskulinitet ballkanik,” tha Ljiljana Drazheviq, e cila drejton një kompani të vogël thurjeje shalle leshi. Skeptike se Putini ofroi një paketë shpëtimi, ajo tha: “Njerëzit janë të dëshpëruar, por unë kurrë nuk kam pasur ndonjë shpresë për të marrë diçka nga Rusia.”

Përveç mbështetjes së Serbisë në Kombet e Bashkuara dhe dhënies së peshës diplomatike pretendimeve se Kosova ende i përket Serbisë, Rusia ka dhënë pak ndihmë konkrete. Dhe, duke thirrur vazhdimisht ndërhyrjen perëndimore në Kosovë për të justifikuar marrjen e Krimesë dhe tokave të tjera të Ukrainës nga Rusia, Putin ka minuar parimin e integritetit territorial mbi të cilin Serbia e mbështet pretendimin e saj ndaj Kosovës.

Marko Jakshiq, ish-këshilltar lokal i Mitrovicës së Veriut, pjesës serbe të qytetit, thotë: “Kur humbet çdo shpresë, beson në mrekulli”. Për shumë njerëz këtu, Rusia është shpresa e fundit për mbrojtje.

Shumica e serbëve etnikë, qofshin ata në Serbi apo në Kosovë dhe Bosnjë e Hercegovinë, e shohin Rusinë si mik të tyre, jo sepse u pëlqen domosdoshmërisht se ku e ka çuar Putini vendin e tyre, por sepse e urrejnë NATO-n. Kjo është veçanërisht e theksuar në veri të Kosovës, ku fushata e bombardimeve të NATO-s në vitin 1999 konsiderohet si burimi përfundimtar i të gjitha problemeve të serbëve.

Roli i Mitrovicës së Veriut si kështjellë e ndjenjave pro-ruse krijoi problem për Aleksandar Vuçiqin, presidentin e Serbisë. Ai hodhi poshtë vendosjen e sanksioneve ndaj Moskës për pushtimin dhe për vite me radhë ai inkurajoi një ndjenjë viktimizimi. Megjithatë, në të njëjtën kohë, ai u përpoq të bindte Perëndimin se ai nuk ishte në xhepin e Kremlinit.

Për Vuçiqin, një lider që po përpiqet ta sjellë vendin e tij në Bashkimin Evropian, serbët në Kosovë që brohorasin për Rusinë është padyshim një publicitet i keq.

Joviq, organizatori i protestës pro-Moskës, u ankua se zyrtarët lokalë besnikë ndaj presidentit serb kontrollojnë rreptësisht të gjitha aktivitetet politike në rajon dhe e bëjnë të vështirë organizimin e demonstratave të hapura të mbështetjes për Kremlinin.

Të frikësuar se mos etiketohen si ekstremistë dhe mos prishin ekuilibrin e Vuçiqit midis Lindjes dhe Perëndimit, zyrtarët serbë në veri të Kosovës ofrojnë vetëm mbështetje të heshtur për Rusinë dhe mohojnë të kërkojnë mbështetje nga Moska.

“Rusia ka simpati këtu, por ne nuk po kërkojmë ndihmë prej saj,” tha Igor Simiq, nënkryetar i partisë kryesore politike që përfaqëson serbët në Kosovë.

Edhe Damjanoviq, historiani anti-NATO, pranoi se Rusia shpesh kishte zhgënjyer. Një shembull ishte në qershor 1999, tha ai, kur Moska dërgoi trupa në Kosovë vetëm disa orë para se të vinin forcat e NATO-s. Pavarësisht një pritjeje në ekstazë nga serbët që tundnin flamujt rusë, forcat ruse nuk bënë asgjë.

Por kjo, vuri në dukje Damjanoviq, ishte kur Boris Jelcin ishte në krye të Kremlinit.

“Tani është Putin. Sa më e fortë të jetë Rusia, aq më mirë është për serbët. Unë nuk njoh askënd në Kosovë që mbështet Ukrainën”, shtoi ai, duke injoruar mbështetjen pothuajse universale për Ukrainën në mesin e shqiptarëve etnikë. /Ballkani.info/