Çfarë është “baticë e kuqe” dhe pse po vret peshqit e Floridës?
Vetëm disa javë para se plazhet e Floridës jugperëndimore të mbushen plot me turistë nga pushimet pranverore, përfshin pushimet e hershme të pranverës së Pashkëve në universitete dhe shkolla, brigjet u kthyen në ngjyrë “të kuqe” dhe u mbushën me peshq të ngordhur.
Ky është një fenomen i quajtur “baticë e kuqe” dhe zakonisht ndodh në vjeshtë, duke goditur brigjet jugore të Teksasit dhe Floridës, por këtë vit ndodhi më herët.
Me rikthimin e hershëm të fenomenit, qytetarët dhe autoritetet u alarmuan nga pamjet e mijëra peshqve të ngordhur si dhe nga raportimet e njerëzve për probleme në procesin e frymëmarrjes.
Çfarë është “batica e kuqe”
Baticat e kuqe janë fenomene të akumulimit të shpejtë të fitoplanktonit, të ujërave të kripur, të freskët dhe të përzier, duke rezultuar në ngjyrosjen e sipërfaqes së detit.
Kur këta organizma fitoplankton paraqesin përqendrime të mëdha, ato shkaktojnë ngjyrosjen e ujërave, të cilat ndryshojnë në ngjyrë nga vjollcë në pothuajse rozë.
“Lulet e algave toksike në zonat bregdetare lëvizin drejt bregut dhe fillojnë të rriten ndërsa gjejnë lëndë ushqyese,” shpjegon Richard Stumpf, një oqeanograf në Administratën Kombëtare të Oqeanit dhe Atmosferës (NOAA).
Siç thekson ai, algat toksike zakonisht lëvizin në thellësi të oqeanit, por nëse lëndët ushqyese lëvizin, lëvizin edhe ata. Kur algat Karenia brevis grumbullohen në numër të madh, ato formojnë lulëzime që ngjyrosin ujin në të kuqe në zona të mëdha.
“Ata grumbullohen në një vend dhe më pas rriten me çdo lëndë ushqyese që mund të gjejnë. Ata janë shumë të aftë në pastrimin e lëndëve ushqyese në ujë”, vëren Stumpf.
Çfarë problemesh shkakton?
Ky fenomen i detit mund të shkaktojë probleme me frymëmarrjen, veçanërisht për njerëzit me sëmundje të tilla si astma. Për ata pa probleme të frymëmarrjes, ekspozimi ndaj toksinave të lëshuara nga algat mund të shkaktojë simptoma të ngjashme me të ftohtin e zakonshëm si dhe acarim të syve, sipas Stumpf.
Këto grumbullime janë gjithashtu të dëmshme për peshqit. Siç vëren Stumpf, algat çlirojnë toksina që paralizojnë gushat e tyre. Përveç kësaj, vret organizmat e poshtme si koralet dhe sfungjerët.
Së fundi, është vdekjeprurëse edhe për zogjtë e detit që ushqehen me peshq të ekspozuar ndaj toksinave. “Viktimat” e baticës së kuqe variojnë nga breshkat deri te delfinët.
Si ndikon ndryshimi i klimës?
Sipas Agjencisë Amerikane për Mbrojtjen e Mjedisit, ndryshimet klimatike mund ta shkaktojnë fenomenin me frekuencë dhe intensitet më të madh.
Lëndët ushqyese nga plehrat përfundojnë në rrugët ujore dhe bëhen ushqim për algat kur ato arrijnë në oqean. Një ndryshim i klimës nënkupton temperatura më të ngrohta të detit dhe stuhi më ekstreme që çojnë në më shumë rrjedhje të ujërave të stuhisë. Kombinimi i këtyre kushteve është perfektë për lulëzimin e madh të algave. /abcnews.al
