Presidenti malazez

Shqiptarët i tronditën të gjithë, Mali i Zi po formon qeveri të re – a do të mbijetojë si shtet dhe komb?

Katër muaj pas zgjedhjeve dhe pas shumë lëkundjeve, grindjeve brenda kampit fitues, tensioneve mes presidentit të shtetit Jakov Milatoviq dhe mandatarit për krijimin e qeverisë Milojko Spajiq dhe kalkulimeve të panumërta politiko-ideologjike, Mali i Zi do të formojë një qeveri të re, dhe atë me një përbërje mjaft befasuese.

Është arrit një marrëveshje sipas së cilës qeveria do të jetë pakicë, por me mbështetjen e radikalëve pro-serbë dhe prorusë nga koalicioni Për Ardhmërinë e Malit të Zi (ZBCG), të cilët po bëhen faktori më i rëndësishëm politik, lideri i të cilëve, një pro-serb, Andrija Mandiq, do të bëhet kryetar i Kuvendit.

Koalicioni për Ardhmërinë e Malit të Zi do të marrë edhe katër ministri, në të cilat njerëzit e tyre tashmë do të jenë ministra shteti.

Megjithatë, megjithëse dukej se, për shkak të pjesëmarrjes së partisë pro-serbo-pro-ruse në qeveri, partitë e pakicës nuk do të hynin në qeveri, ndodhi një kthesë disi e papritur – Forumi Shqiptar (ku përfshihen dy parti shqiptare) pranoi të ishte pjesë e një qeverie të tillë.  Ndryshe nga ta, boshnjakët dhe kroatët i kanë lënë negociatat dhe po i bashkohen opozitës me parti të tjera pro malazeze.

Hyrja e shqiptarëve në qeveri me një parti që mbron heqjen e njohjes së Kosovës, mohon gjenocidin në Srebrenicë, kërkon tërheqjen nga NATO-ja dhe heqjen e sanksioneve ndaj Rusisë për shkak të agresionit të saj ndaj Ukrainës, ka shkaktuar shqetësim në skenën politike malazeze.

Ndaj disa mendojnë se një qeveri e tillë do të jetë në lëkundje të vazhdueshme dhe vazhdimisht në kufijtë e mbijetesës dhe e dyta se hyrja e shqiptarëve në të i jep një lloj mbulesë Milatoviqit dhe Spajiqit përballë Uashingtonit dhe Brukselit, të cilët shprehën hapur pakënaqësinë e tyre për faktin se nacionalistët anti-evropianë pro-ruso-pro-serbë do të jenë pjesë e saj.

Megjithatë, një nga liderët e partive shqiptare, Nik Gjeloshaj, tha se vendimi i tyre për t’u bashkuar me qeverinë është “lehtësuar nga fryma demokratike, properëndimore e mandatarit Spajiq”.

Megjithatë, pyetja është se si do të funksionojë, sidomos pas një viti, këta elementë të cilët formalisht do të jenë ministra në qeveri dhe një nga postet më të diskutueshme është sigurisht ai i ministrit të arsimit, i cili i shqetëson qytetarët pro shtetësisë malazeze.

Megjithatë, të paktën përpara opinionit publik, të tyre, të botës dhe para së gjithash atij perëndimor, nënshkruesit e marrëveshjes së koalicionit u zotuan se orientimi i qeverisë në politikën e jashtme do të bazohet në një angazhim të plotë për integrim dhe një procesi i përshpejtuar i anëtarësimit në BE, me anëtarësimin në NATO që nuk duhet të vihet në pikëpyetje, dhe zhvillimin e marrëdhënieve miqësore me të gjitha shtetet e njohura nga Mali i Zi, përfshirë edhe Kosovën.

Edhe pse në politikë gjithçka është e mundur, pyetja është se si do të pajtohen ata që i mohojnë të gjitha këto me ata që e mbështesin? Dikush do të duhet të bëjë lëshime – ose konservatorët nga ZBCG do të heqin dorë nga bindjet e tyre ideologjiko-politike ose përfaqësuesit shqiptarë do të heqin dorë nga angazhimet e tyre pro-evropiane.

Ose, siç mendojnë shumë, shumë shpejt do të ketë një krizë qeveritare.

Prandaj shumë besojnë se ky është fillimi i “bjellorusizimit” të Malit të Zi, se ai do të bëhet një “Bjellorusi e re”, domethënë se identiteti i tij shtetëror mund t’i hiqet.

Së fundmi është bërë një anketë nga Qendra për Edukim Qytetar për qëndrimet e qytetarëve, e cila tregon, siç thotë drejtoresha Daliborka Uljareviq , se “qeveria e ardhshme do të dominohet nga partitë, mbështetësit e të cilave nuk e njohin pavarësinë e Kosovës, të cilët janë në anën e Rusisë në luftën kundër Ukrainës dhe kundërshtojnë sanksionet kundër Moskës”.

Për shembull, rreth 96 për qind e votuesve të ZBCG kundërshtojnë njohjen e Kosovës, 87 për qind mohojnë gjenocidin në Srebrenicë dhe rreth 76 për qind mbështesin Rusinë në luftën kundër Ukrainës dhe nuk i mbështesin sanksionet.