Çfarë nënshkroi Serbia me Rusinë në New York dhe pse kjo mund të jetë goditje në rrugën e saj drejt BE-së

Ministri i Jashtëm serb Nikola Selakoviq u takua në New York me shefin e diplomacisë ruse Sergei Lavrov dhe vendosi një paraf në një dokument që shkaktoi zjarr të vërtetë diplomatik. Vetë dokumenti nuk është i diskutueshëm, por është për faktin se po nënshkruan me Rusinë, e cila në këtë kohë njofton mundësinë e përdorimit të arsenalit bërthamor në Ukrainë.

Sipas bashkëbiseduesve të Nova.RS, nënshkrimi i planit të konsultimit për bashkëpunim midis ministrive të punëve të jashtme, në mes të Nju Jorkut, në këtë moment i konvenon vetëm Moskës dhe Beogradi tregoi edhe një herë se nuk e refuzon asnjë kërkesë që nuk vjen nga kryeqyteti rus.

Selakoviq dhe Lavrov nënshkruan një dokument që ka të bëjë me konsultimin e  dy ministrive të punëve të jashtme të të dy vendeve, përkundër faktit që Rusia për shkak të Ukrainës aktualisht është partneri më i pakëndshëm për çdo çështje.

Pas nënshkrimit të dokumentit, kanë arritur tashmë reagimet e para të zyrtarëve evropianë dhe botërorë.

Raportuesit e Parlamenti Evropian për Serbinë dhe Kosovën, Vladimir Bilçik dhe Viola Von Cramon, paralajmëruan se procesi i pranimit të Serbisë në BE duhet ngrirë, ndërsa Ambasadori i SHBA në Beograd, Christopher Hill, tha që Shtetet e Bashkuara po kërkojnë një shpjegim nga Serbia.

“Në këtë pikë, askush nuk duhet të nënshkruajë asgjë me Rusinë. Përveç atyre rekrutëve të shkretë që mobilizohen për të shkuar në luftë”, tha Hill, dhe shtoi se ai e ka të vështirë për të kuptuar këtë veprim të Beogradit.

Pas nënshkrimit të dokumentit, Selakoviq u përpoq të justifikonte, duke thënë se ishte bashkëpunim teknik, dhe se dokumente të tilla nënshkruan që nga viti 1996.

Diplomati dhe ish ambasadori në Bjellorusi, Sreçko Gjukiq thotë se përfundimi kryesor i kësaj historie është që Serbia ka nënshkruar diçka në një moment shumë të ndërlikuar dhe në dëm të saj, por që i shkon ekskluzivisht në favor të Rusisë.

“Ishte qartë se Beogradi nuk mund të refuzojë asnjë kërkesë që vjen nga Moska. Është një dokument, është më praktike të quash një memorandum ose plan këshillimi, i cili nuk është i çuditshëm në marrëdhëniet diplomatike. Ne e nënshkruam atë me vendet e tjera dhe unë u përfshiva personalisht në përfundimin e marrëveshjeve të ngjashme. Ishte një program praktik i bashkëpunimit për dy ose tre vitet e ardhshme dhe kryesisht përfshin konsultime politike për çështje bilaterale dhe shumëpalëshe. Kjo do të thotë një veprim i përbashkët në organizatat ndërkombëtare, siç është KB, OSBE, në thelb, kjo marrëveshje nuk duhet të ketë një karakter të dukshëm politik siç ka marrë tani, mirëpo është nënshkruar në kohë të papërshtatshme dhe me shtetin që është në llupën e të gjithë botës”, ka thënë Gjukiq.

Për Serbinë, ky dokument nuk ka interes të madh, por është i rëndësishëm për Rusinë.

“Rusia padyshim që kujdesej të nënshkruhet në New York. Është e qartë se Beogradi nuk mund të refuzojë asnjë kërkesë të Moskës. Serbia shmangi takimin e Vuçiqit me Lavrovin në New York, të paktën zyrtarisht, por me sa duket, takimi i Selakoviqit me të shkaktoi reagime shumë të ashpra. Nuk ka asnjë fjalim që Vuçiq nuk dinte asgjë për të. Për të përfunduar, ky plan konsultimi nuk është ligjërisht i detyrueshëm, nuk ka sanksione nëse ajo që parashikohet prej tij nuk realizohet”, përfundoi Gjukiq.

Studiuesi i lartë i Qendrës së Beogradit për Politikën e Sigurisë dhe bashkëpunëtori i Shkollës së Ekonomisë dhe Shkencave Politike në Londër, Vuk Vuksanoviq gjithashtu konsideron një moment problematik në të cilin po ndodh e gjithë kjo.

“Selakoviq tha se bashkëpunimi ishte i përjashtuar për politikën e sigurisë, e cila sigurisht nuk është aksidentale. Sidoqoftë, përkundër faktit se kjo është një marrëveshje teknike, e cila në rrethana normale nuk do të përbente asnjë telashe, megjithatë nënshkrimi i saj është bërë në një moment problematik”, thotë Vuksanoviq dhe shton:

“Nëse kjo do të nënkuptojë ngrirjen e rrugës evropiane, e cila duket tashmë e ngrirë, dhe nëse do të ketë disa dënime në drejtim të mohimit të fondeve nga fondet evropiane, mbetet të shihet. Sidoqoftë, bazuar në ato që kemi parë nga Brukseli deri më tani, më duket se nuk do të ndërpresë të gjitha kanalet e komunikimit me Serbinë, sepse Vuçiqi ende ju duhet në Ballkan “.