Alarmon analisti malazez: Rusia nëpërmjet Serbisë po e përdor Kishën Ortodokse për të thelluar tensionet në Mal të Zi

Analisti politik malazez Ljubomir Filipoviq thotë se Rusia po e përdor Kishën Ortodokse Serbe (KOS) për të përhapur ndikimin e saj në Mal të Zi.

Filipoviq vlerëson se atë që po bën Kisha Ortodokse Ruse në Ukrainë, po e bën Kisha Ortodokse Serbe në këtë vend.

Në një intervistë për The Geopost, ai theksoi se KOS po “luan” me identitetin e malazezëve duke thelluar mosmarrëveshjet dhe tensionet në vend, ku gjithashtu kjo ka pozitë dominuese ngase kontrollon të gjitha kishat ortodokse në Mal të Zi.

Sa i përket nënshkrimit të Marrëveshjes Themelore ndërmjet Kishës Ortodokse Serbe dhe Qeverisë së Malit të Zi të udhëhequr nga Dritan Abazoviq, Filipoviq beson se kjo mund të çojë në rënien e Qeverisë së Pakicës.

Situata në Mal të Zi mund të thuhet se është dramatike. Si e komentoni marrëveshjen e arritur ndërmjet Qeverisë së Malit të Zi dhe Kishës Ortodokse Serbe?

Filipoviq: Është një tjetër ngjarje në serinë e atyre që tregon se Mali i Zi në dy vitet e fundit, veçanërisht dhe më parë, ka shfaqur një lloj dobësie kur bëhet fjalë për marrëdhëniet me Kishën Ortodokse Serbe, ose siç e quajmë gjithnjë e më shumë në Mali i Zi, Kisha e Serbisë, për faktin se në Mal të Zi vepron si krah i zgjatur i shtetit serb. Ne kemi një problem të madh që një institucion shpirtëror, i cili ka një traditë të gjatë në Mal të Zi dhe që ka më shumë besimtarë në Mal të Zi, Kisha Ortodokse, po përdoret për qëllime politike, po përdoret nga akterë që nuk janë së bashku në komunitetin e sigurisë me Malin e Zi.

Para së gjithash, kam parasysh Serbinë, siç e përmenda, por edhe Rusinë, e cila përdor Kishën Ortodokse Serbe për të përhapur ndikimin e saj në Mal të Zi, si në hapësirën publike, ashtu edhe në atë kulturore dhe politike.

Cilat janë problemet me Kishën Ortodokse Serbe dhe cila është lidhja e saj me Kishën Ortodokse Ruse? Problemet që i krijuan Malit të Zi janë të mëdha. A është ende kështu apo ka ndonjë ndryshim?

Filipoviq: Fatkeqësisht, simbioza e kishës ortodokse dhe e vendeve me shumicë ortodokse është diçka që krijon problem, veçanërisht për ato vende që kanë ambicie për të ruajtur atë harmoni ndëretnike, siç është Mali i Zi. Edhe në Mal të Zi kemi një numër të madh dhe të konsiderueshëm njerëzish që i përkasin komunitetit ortodoks. Edhe Kisha Ortodokse Ruse edhe Kisha Ortodokse Serbe kanë fatin tragjik të të qenit kishë e një shteti më të madh, në rastin e Rusisë ishte Perandoria Ruse dhe Bashkimi Sovjetik dhe pas rënies së Bashkimit Sovjetik, ajo u përpoq të ruajë dominimin në të gjithë zonën mbi popullsinë ortodokse. E njëjta gjë ndodhi me Kishën Ortodokse Serbe në territorin e ish-Jugosllavisë, me faktin se në Maqedoni, siç e patë kohët e fundit, populli maqedonas shfaqi dëshirën për një kishë të pavarur dhe në fund KOS u detyrua ta pranojë atë, me qëllim ruajtjen e marrëdhënieve mes tyre. Marrëdhëniet ndërmjet Kishës Ortodokse Ruse dhe Serbe datojnë shumë kohë më parë. Marrëdhëniet midis ish-Kishës Ortodokse Autoqefale Malazeze dhe Kishës Ortodokse Ruse kanë ekzistuar dhe kanë qenë të forta edhe në të kaluarën. Ajo që bën Kisha Ortodokse Ruse në Ukrainë, çfarë bëri në Ukrainë, Kisha Ortodokse Serbe bën në Mal të Zi, luan me identitetin tonë, thellon dallimet dhe tensionet në Mal të Zi, ajo ka një pozicion dominues sepse kontrollon fjalë për fjalë të gjitha kishat ortodokse në Mal të Zi historikisht të një rëndësi kulturore, dhe ju thjesht keni një situatë në të cilën ajo mban një monopol mbi shumicën e popullsisë ortodokse kur bëhet fjalë për infrastrukturën e kishës, kur bëhet fjalë për tempujt dhe kishat.

Problemi i madh me Malin e Zi është se deri në shekullin e XIX-të, Mali i Zi ishte një lloj teokracie në të cilën nuk kishte ndarje të pushtetit laik dhe atij kishtar dhe pas kësaj ndarjeje, pasi Mali i Zi u shpall mbretëri, kisha malazeze ishte autoqefale. Me shfuqizimin e pavarësisë së Malit të Zi në vitin 1918, dëbimin e mbretit Nikolla dhe dinastisë Petroviq nga Mali i Zi, u hoq autoqefalja e Kishës Ortodokse dhe që atëherë Kisha Ortodokse në Mal të Zi është strukturuar në mënyrën se si është e drejtuar strategjikisht, është mohimi i shtetësisë dhe identitetit malazez.