Rrugët për zgjedhje në veri: Mundësia e peticionit vlerësohet e pamundur
Pas deklaratave nga qeveria e Kosovës se së pari duhet të hiqen sanksionet për shpalljen e zgjedhjeve në veri, është kthyer në diskutim sërish mundësia ligjore për zgjedhje të reja në katër komunat veriore.
Janë dhënë shumë interpretime megjithatë një të tillë më të elaboruar e ka bërë të ditur ish-kryetari i Prishtinës, Shpend Ahmeti. Ai ka theksuar se në kohën kur ishte ndarë nga Vetëvendosja, kishte pasur disa synime të këtyre të fundit që ta largojnë nga posti i kryetarit të kryeqytetit.
Megjithatë, sipas Ahmetit, rruga ligjore nuk është aq e lehtë sa po bëhet nëpër diskutime publike, raporton Nacionale.
Sipas tij, mundësia më e lehtë është dorëheqja.
“Dorëheqja – është mënyra më e lehtë dhe më e pastër nga ana administrative. Dorëheqjet shkaktojnë zgjedhje të reja që do të mbahen brenda një periudhe të shkurtër (gjithsej 60 ditë. Megjithatë, qeveria ka refuzuar ta pranojë këtë p.sh. duke e konsideruar atë një akt moral. Gjithashtu, qeveria nuk duhet të premtojë diçka që nuk është në autoritetin e saj. Këtë mund ta bëjnë vetëm kryetarët e komunave,” – ka shkruar Ahmeti fillimisht në rrjetin social Twitter.
If there is an agreement for new local elections in the four municipalities in the north the Law foresees several options to end the term of the current legally elected mayors. I will explain shortly the possible ones.
— Shpend Ahmeti (@ShpendA) July 24, 2023
Mundësia për zgjedhje të reja nëpërmjet peticionit, sipas Ahmetit, është e pamundur në praktikë. Ai e ka sqaruar pse.
“Peticioni i qytetarëve për largimin e kryetarit – opsioni i preferuar i qeverisë. Është e mundur vetëm në teori – në praktikë e pamundur. Duhen dy votime. Pasi 20 për qind e votuesve të regjistruar e nënshkruajnë atë – peticioni i dorëzohet kryetarit të Kuvendit të Komunës. Pas kontrollit të nënshkrimeve,kryetari ia referon kërkesën KQZ-së (organit zgjedhor). Organizohet një votim (votim mosbesimi) ku votuesit i përgjigjen një pyetjeje të thjeshtë nëse duan të largojnë kryetarin (po ose jo). 50 përqind plus një nga të gjithë votuesit e regjistruar duhet të votojnë po”, ka sqaruar fillimisht Ahmeti.
“Shumica e komunave nuk marrin as 50 për qind pjesëmarrje në zgjedhje, aq më pak për t’i shtyrë të votojnë po. Nëse votimi i mosbesimit rezulton i suksesshëm, ai shkakton zgjedhje të reja. (Gjithsej përafërsisht 180 ditë),” – ka treguar ish-kryetari i Prishtinës.
Në zgjedhjet e vitit 2021, psh, në komunën ne Leposaviqit kishin marrë pjesë 74.95% e qytetarëve në votime. Në Zubin Potok mbi 65%. Në Mitrovicë të Veriut mbi 69 për qind. Dhe në Zveçan mbi 84 për qind.
Ahmeti ka treguar edhe disa opsione të tjera për zgjedhje të reja.
“Ndryshimi i adresës – ky dhe opsioni tjetër janë shumë të lehtë administrativisht por jo shumë të zbatueshëm. Nëse kryetari zyrtarisht e ndërron vendbanimin – kalon në letër në një komunë tjetër, p.sh. nga Zveçani në Prishtinë, humbet mandatin. Nënkryetari i komunës njofton brenda 7 ditësh Kryetarin e Bashkisë dhe nisin zgjedhjet”, tha Shpend Ahmeti.
“Kryetari nuk del në punë për 30 ditë pa arsye. Përsëri, nënkryetari i komunës është përgjegjës për të informuar kryetarin brenda tre ditëve dhe nisin zgjedhjet”, përfundoi postimi i Shpend Ahmetit.
Për këtë çështje ka folur edhe ish-kryetarja e KQZ-së, Valdete Daka.
Ajo tha se njëra mënyrë është që 50 për qind e votuesve të komunës përkatëse të nënshkruajnë peticion ku kërkohet shkarkimi i kryetarit të asaj komune.
E dyta mënyrë e cila është më e thjeshtë, është që kryetarët të japin dorëheqje vullnetarisht.
“S’di a ka ndodhur ndonjëherë, në ligjin për vetëqeverisje lokale parashihet mundësia që 20% të votuesve që janë në listë votuese nëpërmjet peticionit të kërkojnë dorëheqjen e kryetarit, faktikisht 50% të gjithë votuesve. Mënyra tjetër është të japin dorëheqje”, tha ajo.
Qeveria ka thënë se opisoni më i preferuar për ta është ai me peticion, e jo me dorëheqje pasi dorëheqja është akt moral.