Padia ndaj Serbisë për gjenocid në GJND apo në GJPN?

Kosova duhet të nisë përgatitjet dhe të mbledhë provat për të dëshmuar se forcat serbe kanë kryer gjenocid në Kosovë, ndërkaq që kryeministri i Kosovës, Albin Kurti duhet ta çojë drejt realizimit premtimin për ngritjen e padisë për gjenocid ndaj Serbisë, vlerësojnë njohësit e çështjeve juridike ndërkombëtare, profesori Afrim Hoti dhe profesori Ismet Salihu.

Sipas Fondit për të Drejtën Humanitare, në luftën e fundit në Kosovë janë vrarë rreth 13,500 persona. Muaji më i përgjakshëm ishte prilli i vitit 1999 kur u vranë 4,082 persona.

Në ekspozenë e tij, kryeministri Kurti, me rastin e marrjes së besimit nga Kuvendit i Kosovës për formimin e qeverisë, më 22 mars, ka deklaruar se gjatë mandatit të tij qeverisës, synon që të realizohet ngritja e “padisë ndaj krimit të gjenocidit të Serbisë në Gjykatën Ndërkombëtare të Drejtësisë (GJND)”.

Megjithatë, Hoti dhe Salihu kanë pikëpamje të ndryshme lidhur me atë se a duhet Kosova të synojë që një padi të tillë ta parashtrojë në Gjykatën Ndërkombëtare të Drejtësisë, si dhe për mundësitë që janë për një gjë të tillë, marrë parasysh që Kosova ende nuk është antëre e Organizatës së Kombeve të Bashkuara.

Një padi të tillë, e kishte përmendur disa herë edhe ish-presidenti i Kosovës, Hashim Thaçi, por ai asnjëherë nuk e kishte specifikuar se pranë cilës gjykatë do të ngritej ajo.

Një padi të tillë, e kishte përmendur disa herë edhe ish-presidenti i Kosovës, Hashim Thaçi, por ai asnjëherë nuk e kishte specifikuar se pranë cilës gjykatë do të ngritej ajo.

Afrim Hoti, profesor i të Drejtës Ndërkombëtare në Universitetin e Prishtinës, thotë për Radion Evropa e Lirë se për ngritjen e një padie kundër gjenocidit të Serbisë në Kosovë, mundësia ekziston, marrë parasysh faktin që krimet e luftës, përfshirë edhe gjenocidin, janë vepra, të cilat nuk mund të parashkruhen.

Por, sipas tij, në kuptimin formal, Kosova gjendet para vështirësive të caktuara, për shkak se pranë Gjykatës Ndërkombëtare të Drejtësisë, mund të aplikojnë vetëm shtetet që janë anëtare të Organizatës së Kombeve të Bashkuara, pjesë e së cilës Kosova nuk është ende.

Siç vlerëson Hoti, ekziston edhe mundësia që pranë kësaj gjykate mund të ngritin padi edhe entitetet e caktuara, të cilat paraprakisht obligohen t’iu nënshtrohen rregullave dhe procedurave të kësaj gjykate.

Profesor Hoti thotë që Kosova mund ta shfrytëzojë këtë mundësi, ndonëse, ai shprehet skeptik se mund të dalë një rezultat pozitiv për të.

“Është një deklaratë, që deponohet në Gjykatën Ndërkombëtare (të Drejtësisë) përmes të cilës Republika e Kosovës, si shtet që nuk është anëtar i OKB-së, deklaron që e pranon autoritetin e gjykatës dhe i pranon vendimet që jepen nga GJND-ja. Në raste shumë të rralla, që njihen si të tilla, megjithatë, statuti i gjykatës e lejon një mundësi të tillë. Janë shumë të rralla edhe entitetet ose subjektet që kanë pozicion pak a shumë të ngjashëm si Kosova, sepse palë para Gjykatës Ndërkombëtare të Drejtësisë janë vetëm shtetet e pavarura dhe sovrane, ato të cilat janë pjesë e OKB-së”, thekson Hoti.

Ai shtoi se Kosova mund ta shfrytëzojë mundësinë për të ngritur akuzë ndaj Serbisë për krime të gjenocidit, por ai është skeptik se a mund të dalë ndonjë rezultat pozitiv për të, marrë parasysh që procedura është mjaft e komplikuar.