New York Times për tensionet në Kosovë: Aleati i Putinit, Vuçiq kundër Kurtit

Dhjetëra pjesëtarë të KFOR-it u plagosën këtë javë në veri të Kosovës, kur një pjesë e popullsisë serbe u përlesh me forcat paqeruajtëse të NATO-s, gjë që shkaktoi frikën e një përshkallëzimi më të madh të marrëdhënieve ndërmjet Serbisë dhe Kosovës, shkruan gazeta amerikane “New York Times”, e cila tani po merret me ngjarjet në Kosovë pas lidhjeve të presidentit serb Aleksandar Vuçiq me grupin kriminal Veljko Belivuk.

Siç konkludon artikulli i NYT, Amerika dënoi në mënyrë të papritur sjelljen e Prishtinës zyrtare dhe bëri thirrje për deeskalim të menjëhershëm. Në ndërkohë, dy palët në konflikt e shfrytëzuan momentin kur vëmendja e aleatëve më të mëdhenj të Kosovës – SHBA-së dhe BE-së – është përqendruar në luftën në Ukrainë, për të çuar në kaos të ri, ndërsa Serbia merr mbështetjen e Rusisë zyrtare.

Dhuna ndodhi pasi udhëheqja shqiptare e Kosovës dërgoi forca sigurie të armatosura rëndë për të marrë kontrollin e qeverisë komunale të qytetit, kthesa e fundit në një konflikt që daton në vitet 1990.

Kosova, ku shumica e popullsisë përbëhet nga shqiptarë etnikë, shpalli pavarësinë nga Serbia në vitin 2008, gati një dekadë pas bombardimeve të NATO-s që dëbuan forcat serbe.

Që atëherë, të dyja palët janë përplasur shpesh për trajtimin e Kosovës ndaj popullsisë serbe, sipas NYT.

Përplasjet që kemi parë ditët e fundit filluan kur qeveria e Kosovës vendosi forcat e saj të sigurisë në disa qytete për të vendosur kryetarët shqiptarë etnikë që fituan zgjedhjet lokale muajin e kaluar. Serbët vendas kryesisht i bojkotuan ato zgjedhje.

Sekretari i Përgjithshëm i NATO-s, Jens Stoltenberg i quajti përplasjet e fundit “të papranueshme” dhe tha se 700 trupa rezervë ishin vendosur për të ndihmuar misionin paqeruajtës atje, i cili përfshinte 3,800 trupa para konfliktit. Në përgjigje të dhunës, presidenti serb Aleksandar Vuçiç tha në një deklaratë të lëshuar nga kabineti i tij se ai e kishte vendosur ushtrinë në nivelin më të lartë të gatishmërisë luftarake.

Si filloi dhuna?

Përleshjet e fundit janë përqendruar në katër komuna veriore në kufi me Serbinë, ku jeton shumica e popullsisë serbe të Kosovës.

Ata që e konsiderojnë kryeqytetin serb Beogradin si kryeqytetin e tyre të vërtetë organizuan protesta për t’i rezistuar integrimit me Kosovën.

Bojkoti i zgjedhjeve lokale muajin e kaluar u krye nga Lista Serbe në Kosovë. Në një deklaratë të publikuar në Facebook disa ditë para zgjedhjeve, lista zgjedhore e cilësoi procesin si “jodemokratik” dhe serbët u ftuan të qëndrojnë në shtëpi ditën e votimit.

“Serbët duhet të shikojnë me përbuzje të gjithë ata që dalin të marrin pjesë në këtë proces të paligjshëm dhe jolegjitim që është kundër interesave të popullit serb”, thuhet në njoftim.

Për të siguruar që shqiptarët etnikë që fituan zgjedhjet e fundit për kryetar bashkie mund të marrin detyrën, qeveria qendrore e Kosovës dërgoi forca të armatosura të sigurisë në zonë javën e kaluar, një veprim që u dënua jashtëzakonisht ashpër nga Shtetet e Bashkuara, mbështetësi kryesor ndërkombëtar i Kosovës. Sekretari i Shtetit Anthony Blinken akuzoi lidershipin e shqiptarëve të Kosovës për “përshkallëzim të tensioneve në veri dhe rritje të destabilitetit”.

Demonstruesit serbë u mblodhën para ndërtesave komunale në një numër qytetesh me shumicë serbe gjatë fundjavës, duke u përballur me forcat e sigurisë së Kosovës dhe trupat e misionit paqeruajtës të udhëhequr nga NATO, të quajtur KFOR.

Gjithsej 30 paqeruajtës të NATO-s u plagosën në përleshjet, duke përfshirë 19 italianë dhe 11 hungarezë. Më shumë se 50 serbë u trajtuan për lëndime, tha Vuçiq.

Komandanti i misionit të NATO-s, gjeneralmajor Anđelo Ristuć, në një deklaratë u bëri thirrje të dyja palëve që “të marrin përgjegjësinë e plotë për atë që ndodhi dhe të parandalojnë çdo përshkallëzim të mëtejshëm”.

Reagimet e dy palëve

Nga ana tjetër, presidenti serb Aleksandar Vuçiq fajësoi kryeministrin e Kosovës Albin Kurti për nxitje të armiqësive.

Ai kritikoi gjithashtu misionin paqeruajtës të NATO-s, duke thënë se ai kishte dështuar në mbrojtjen e popullatës serbe dhe kishte mundësuar “marrjen e paligjshme dhe të dhunshme” të komunave me shumicë serbe nga qeveria e Kosovës.

Albin Kurti duartrokiti forcat e NATO-s, duke thënë se ata po përpiqeshin të frenonin “ekstremizmin e dhunshëm” në rrugë.

“Nuk ka vend për dhunë fashiste në demokraci. “Qytetarët e të gjitha nacionaliteteve kanë të drejtë në shërbim të plotë dhe të papenguar të zyrtarëve të tyre të zgjedhur”, tha Kurti.