Mediumi serb: Lajçak së bashku me gjermanët dhe OJQ-të, hartojnë statutin e Asociacionit të Komunave Serbe

Mediumi serb “Novosti” raporton se Fondacionit Gjerman “Friedrich Ebert Stiftung” (FES) dhe Institutit Evropian për Paqe (EIP) iu besua detyra e hartimit të Statutit të Asociacionit të Komunave Serbe, për të cilin organizatat e lartpërmendura kanë punuar muajt e fundit, dhe versioni i rishikuar i të cilit, me komentet e OJQ-ve serbe dhe shqiptare nga Kosova, duhej të përfundonte në tryezën e përfaqësuesit special të BE-së për dialogun ndërmjet Beogradit dhe Prishtinës, Miroslav Lajçak, shkruan Veçernje Novosti.

Siç mëson Novosti nga qarqet diplomatike, me këtë qëllim është organizuar një takim të martën në Beograd, në ambientet e “Aero Club”, ku kanë marrë pjesë përfaqësues të OJQ-ve dhe misioneve ndërkombëtare serbe dhe shqiptare nga Kosova, si dhe diplomatë gjermanë.

Atyre iu prezantua drafti i statutit të ardhshëm të ZSO-së, për të cilin mund të bënin komente dhe sugjerime.

Pala serbe u përfaqësua nga Milica Andrić Rakiq, Jovana Radosavljeviq, Aleksandar Rapajiq, si dhe Aleksandra Spremo nga Jukom.

Dokumenti i përmendur, siç mëson Novosti, nuk ka për qëllim publikimin, por për t’u bërë pjesë e procesit të negociatave pas kundërshtimeve që janë shprehur, pra të negociohet me “qeverinë e Kosovës dhe atë serbe, e më pas të të ndahet me një palë të tretë”, por nuk është specifikuar se me cilën, transmeton FrontOnline.

Të hamendësohet se do të jetë Gjermania, e cila është e përfshirë drejtpërdrejt në proces përmes FES-it dhe në takim u tha se Berlini zyrtar është i hapur për sugjerime.

Në bazë të draft-statutit të paraqitur, përfaqësuesit e OJQ-ve, ndër të tjera, kishin dilemë nëse AKS është person juridik apo duhet të jetë organ shtetëror. Ata shprehën frikën se në bazë të këtij drafti, serbët do të kenë edhe më pak të drejta se ato që i jep aktualisht kushtetuta e Kosovës. Ata janë shqetësuar edhe nga fakti se teksti thekson se gjithçka duhet të jetë në përputhje me kushtetutën e Kosovës, dhe Gjykata Kushtetuese atje tashmë ka deklaruar se AKS nuk është në përputhje me aktin më të lartë juridik. Pjesëmarrësit deklaruan gjithashtu se Berlini zyrtar është i hapur për sugjerime.

Më pas, kritikat e paraqitura në takim, sipas një vlerësimi objektiv, duhet të përfshihen në draftin përfundimtar të Statutit të ASK-së, i cili do të përgatitej nga “Friedrich Ebert” dhe Instituti Evropian për Paqe, dhe i cili përfundimisht do t’i dërgohej Lajçakut për përdorim dhe ofertë të mëtejshme palës serbe dhe asaj shqiptare në dialog.

Dhe këtu vjen pika e grindjes në të gjithë këtë proces. Para së gjithash, pyetja është se si doli që thelbi i Marrëveshjes së Brukselit, përkatësisht AKS, iu la vullnetit të një organizate joqeveritare gjermane, e cila, sipas shumë njerëzve, diskrediton të gjithë procesin si vetë BE-ja si sponsor i dialogut dhe Lajçak si i dërguar për dialogun. Sidomos duke pasur parasysh se mandatin për këtë detyrë e kanë marrë nga të gjithë anëtarët e BE-së, përfshirë pesë shtete që nuk e njohin pavarësinë e Kosovës. Tani i gjithë procesi i hartimit të statutit po drejtohet nga një OJQ gjermane, gjegjësisht Berlini, i cili është një nga themeluesit më të zëshëm të Kosovës dhe që po kërkon që Serbia ta njohë Kosovën si kusht për të hyrë në BE.

Më pas, është problematike që në bisedimet për hartimin e një dokumenti me rëndësi jetike për popullin serb në Kosovë, nuk u ftua opsioni politik që ka deri tani pikën më të fortë mes serbëve në Kosovë, përkatësisht Lista Serbe. Prioritet kanë kampionët e sektorit joqeveritar në komunitetet serbe në Kosovë, të cilët nuk kanë legjitimitet në mesin e bashkatdhetarëve tanë.

Siç mëson Novosti, Lajçak duhet të takohet me përfaqësuesit e OJQ-ve serbe dhe shqiptare që po “krehnin” draftin e statutit të AKS-s në Beograd sot në Berlin, në konferencën e Këshillit Evropian për Marrëdhëniet me Jashtë (ECFR), një organizatë aktualisht e bashkëkryesuar nga Karl Bilt, Kryenegociatori i Prishtinës, Besnik Bislimi dhe Sekretari Shtetëror i Ministrisë së Punëve të Jashtme, Nemanja Staroviq, fillimisht ishin të ftuar në panelin me Lajçakun.

Mirëpo, në minutën e fundit, organizatorët kërkuan që, me kërkesë të Lajçakut, Bislimi dhe Staroviq të mos marrin pjesë në takim, në mënyrë që i dërguari i BE-së “të komunikojë më mirë me përfaqësuesit e sektorit civil”.

Ish-shefi i diplomacisë, Vladislav Jovanoviq , thekson për Novosti-n se përfshirja e Gjermanisë, përmes Fondacionit Friedrich Ebert2, në hartimin e Statutit të CSTO-së nuk është inkurajuese, duke pasur parasysh rolin negativ që ka luajtur Berlini për disa dekada, së pari në shkatërrimin e RSFJ-së, dhe më pas në fazat e mëvonshme të krizës, në të cilat serbët dhe Serbia morën peshën kryesore të sakrificës pikërisht për shkak të politikës ekstreme të Berlinit.

“Gjermania ka qenë ndër vendet që ka përkrahur më së shumti ndërhyrjen e NATO-s në vitin 1999. Madje kanë shtyrë edhe presidentin e atëhershëm amerikan, Bill Clinton, i cili ende nuk ishte plotësisht i sigurt.

Dhe Dejan S. Miletiq, nga Qendra për Studime të Globalizimit , beson se bëhet fjalë për humbjen e vazhdueshme të pozitës së ndërmjetësit në dialog, i cili duhet të jetë status neutral, për të bindur të dyja palët që të punojnë në interes të marrëveshjes dhe jo për të vepruar në interes të njërës palë.

“Me këtë lëvizje vazhdon të shembet kredibiliteti i BE-së, në të cilën nuk ka konsensus për çështjen e pavarësisë së Kosovës, çdo gjë që bëhet në favor të njërës palë apo në drejtim të paragjykimit të pozitës së Kosovës është drejtim i gabuar dhe nuk mund të sjellin rezultate.

Sipas Ognjen Karanoviq, nga Qendra për Stabilitet Social , në vend që të merret me çështjen e Statutit të ASK-së, Berlini zyrtar duhet ta detyrojë Prishtinën të zbatojë Marrëveshjen e Brukselit dhe të formojë ASK-në, dhe Statuti duhet të përcaktohet nga komuniteti të cilëve u takon- serbëve nga Kosova.

“Fatkeqësisht, Berlini zyrtar deri më tani nuk ka pasur qëllim të merret seriozisht me këtë çështje dhe të largojë presionin ndaj Kurtit, i cili në fund të fundit vepron sipas urdhrave të tyre”, tha Karanoviq.

Është interesante se në draft propozimin për statutin e ZSO -së nuk përmendet drejtpërdrejt Marrëveshja e Brukselit, gjegjësisht marrëveshja e parë për parimet që rregullojnë normalizimin e marrëdhënieve, e iniciuar në vitin 2013 nga Beogradi dhe Prishtina me garancinë e BE-së. Marrëveshja e Brukselit përmendet në fillim të tekstit të draftit, por në mënyrë indirekte, sërish nën petkun e ligjeve dhe Kushtetutës së Kosovës.

Kështu, në nenin e parë të Projektligjit thuhet: “Asociacioni – Bashkimi i komunave me shumicë serbe në Kosovë është subjekt juridik në pajtim me Ligjin për Ratifikimin e Marrëveshjes së Parë dhe Kushtetutën e Republikës së Kosovës”.