Këshilli Evropian
Këshilli Evropian jep dritën jeshile për instrumentin e ri të rritjes ekonomike në Ballkanin Perëndimor
Këshilli Evropian ka dhënë dritën jeshile për ngritjen e një instrumenti të ri për të mbështetur reformat e lidhura me BE-në dhe rritjen ekonomike në rajon, të quajtur Lehtësi për Reforma dhe Rritje për Ballkanin Perëndimor.
Lehtësia është shtylla financiare e Planit të Rritjes për Ballkanin Perëndimor. Do të mbulojë periudhën nga 2024 deri në 2027 dhe pritet të ofrojë deri në 2 miliardë euro grante dhe 4 miliardë euro kredi për gjashtë partnerët e Ballkanit Perëndimor të BE-së në vitet e ardhshme.
Qëllimi kryesor i instrumentit sakaq është të mbështesë harmonizimin e partnerëve të Ballkanit Perëndimor me vlerat, ligjet, rregullat, standardet, politikat dhe praktikat e BE-së.
E gjitha kjo, me synimin për anëtarësimin në të ardhmen në BE, si dhe integrimin e tyre progresiv në tregun e përbashkët dhe social të BE-së.
Ndërkohë, objekti do të mbështesë një sërë reformash socio-ekonomike dhe themelore, duke përfshirë reformat që lidhen me sundimin e ligjit dhe të drejtat themelore.
Çdo partner në rajon – për të marrë mbështetje në kuadër të objektit – duhet të përgatisë një Agjendë Reformash, duke përcaktuar reformat që planifikon të ndërmarrë për të arritur objektivat e objektit.
Po ashtu partnerët e Ballkanit Perëndimor do të duhet të reflektojnë se si masat e përfshira në Agjendat e Reformave pritet të kontribuojnë në përafrimin progresiv dhe të vazhdueshëm me Politikën e Përbashkët të Jashtme dhe të Sigurisë të BE-së.
Shtetet anëtare të BE-së do të kenë një rol kyç në miratimin e agjendave të reformave të përfituesve dhe, nëse është e nevojshme, amendamentet e tyre.
Ndërkaq, mbështetja në kuadër të objektit do të ofrohet nëpërmjet:
-Kornizës së Investimeve të Ballkanit Perëndimor (WBIF), në formën e granteve dhe huave, për investimet që mbështesin Agjendat e Reformës, të tilla si investimet në projektet e infrastrukturës (3 miliardë euro);
-Huatë e disbursuara drejtpërdrejt në buxhetet e partnerëve të Ballkanit Perëndimor për të përshpejtuar rritjen bazuar në reformat kryesore socio-ekonomike (3 miliardë euro);
Pagesat do të bëhen dy herë në vit, me kusht që partnerët të përmbushin hapat cilësorë dhe sasiorë të përcaktuar në agjendat e tyre respektive të reformës.
Dhe kur parakushtet për mbështetje nuk plotësohen, BE-ja mund të vendosë të ndalojë lirimin e fondeve.
Parakushtet për mbështetjen e BE-së
Parakushtet e përgjithshme për mbështetjen e BE-së në kuadër të instrumentit përfshijnë që partnerët të vazhdojnë të mbështesin dhe respektojnë mekanizmat efektivë demokratikë, duke përfshirë një sistem parlamentar shumëpartiak, zgjedhje të lira dhe të ndershme, media pluraliste, një gjyqësor të pavarur dhe sundim të ligjit.
Po ashtu të garantojnë respektimin e të drejtat e njeriut, duke përfshirë të drejtat e personave që u përkasin pakicave.
Për Serbinë dhe Kosovën, një parakusht është që ato të angazhohen në mënyrë konstruktive me progres të matshëm dhe rezultate të prekshme në normalizimin e marrëdhënieve të tyre me synimin për të zbatuar plotësisht të gjitha detyrimet e tyre përkatëse që rrjedhin nga Marrëveshja për Rrugën drejt Normalizimit dhe Aneksi i Zbatimit.
Por edhe të gjitha Marrëveshjet e Dialogut të kaluar, dhe angazhimin në negociatat për Marrëveshjen Gjithëpërfshirëse për normalizimin e marrëdhënieve.
Partnerëve të Ballkanit Perëndimor – për të rritur transparencën – do t’u kërkohet të krijojnë një portal në internet për publikimin e të dhënave të përditësuara për marrësit përfundimtarë që marrin më shumë se 50 mijë euro në total gjatë periudhës katër vjeçare nën këtë lehtësi.
Rregullorja tani do të nënshkruhet, do të publikohet në faqen zyrtare të BE-së dhe do të hyjë në fuqi ditën e nesërme.
Sapo të hyjnë në fuqi, partnerët e Ballkanit Perëndimor do të ftohen të paraqesin agjendat e tyre përkatëse të reformave në Komision, duke paraqitur reformat socio-ekonomike dhe themelore që ata planifikojnë të ndërmarrin midis viteve 2024 dhe 2027.
