Efektet keqorientuese dhe dezinformuese të propagandës anti-NATO dhe anti-Kosovë
Shkruan: Dren Gërguri
“Intervenimi i NATO-s në luftën e Kosovës nuk ka qenë i drejtë”. Ky është narracioni që duan ta ndërtojnë propaganda ruse dhe ajo serbe. Kjo u ritheksua edhe nga Presidenti rus Putin kur përmendi intervenimin e NATO-s në luftën e Kosovës. Ndërtimi i këtij narracioni u bë edhe më aktual tani me situatën e luftës në Ukrainë. Nëpërmjet manipulimeve të ndryshme, propaganda ruso-serbe mëton që këtë narracion ta forcojë dhe ta manipulojë të vërtetën. Me këtë tematikë ndërlidhen pikërisht disa raste të dezinformimit, të paraqitura në shkrimet e mëherëshme, sikundër edhe në këtë shkrim të radhës.
Një shembull që do të sjell në këtë tekst tregon për një tjetër manipulim që, sërish, zanafillën e ka te lufta e Kosovës dhe intervenimi i NATO-s në mars të vitit 1999. Fëmija dyvjeçar shqiptar nga Kosova i vrarë nga ushtria serbe, paraqitet si viktimë e bombardimeve të NATO-s, në një tekst të publikuar në një ueb-faqe ruse.
Fotografia me mbishkrim të manipuluar
Për të dekonstruktuar këtë dezinformatë duhet të verifikojmë fotografinë dhe, me një kërkim në njërën nga platformat apo mjetet që mundësojnë verifikimin e fotografisë, ‘Google Lens’, ‘Yandex Images’ apo ‘TinEye’, e kuptojmë të vërtetën mbi atë fotografi. Në fotografi nuk është një fëmijë serb, kinse viktimë e bombardimeve të NATO-s, por në këtë fotografi të realizuar më 1998 nga fituesi i çmimit Pulitzer, Yannis Behrakis dhe publikuar nga Reuters-i është një prind shqiptar që e vë në arkivol trupin e fëmijës së tij të vrarë nga forcat serbe.
Manipulime si ky nuk bëhen vetëm nga media apo vetëm nga diplomacia ruse. Një formë tjetër e shpërndarjes së dezinformatave bëhet edhe nëpërmjet kanaleve të tjera të komunikimit, qoftë nëpër faqet e mediave sociale, e, madje, edhe nga shkrimtarët. I tillë ishte rasti i manipulimit me kontekst në fotografinë e Mustafa Xajës.
Fillimisht, në vitin 2012, një faqe në Facebook e ripublikon fotografinë e Reuters-it me mbëshkrimin, “viktimat e bombardimit të Serbisë më 1999”. Të njëjtën fotografi, dy vite më vonë e përdorë një shkrimtare moskovite, Miroshnichenko. E vërteta për këtë fotografi qëndron ndryshe nga çka proklamohet në këto dy përmbajtje mediale në gjuhën ruse. “Shqiptari, Mustafa Xaja, nga qyteti i Mitrovicës në Kosovë tregon fotografitë e dy fëmijëve të tij për të cilët ka frikë se janë vrarë nga serbët gjatë luftës në Kosovë, 1999”, thuhet në mbishkrimin e fotografisë së publikuar më 1999 nga Peter Turnley. Madje, vetë personazhi i fotografisë, e dëshmon këtë, 22 vjet më vonë, kur intervistohet në programin e mëngjesit në T7. Sikurse në rastin e fëmijës, edhe në këtë rast, fotografia është lehtë e verifikueshme me një nga platformat e lartpërmendura në këtë shkrim.
Paraqitja e rasteve si të tilla me mundësi të shpërdorimit të tanishëm apo të mëvonshëm nga diplomacia ruse apo serbe me efekt dezorientues dhe dezinformues është i dëmshëm, për të most thënë edhe I rrezikshëm për shtetin e Kosovës dhe për imazhin e saj. Veçanërisht e dëmshme dhe e rrezikshme është shtrirja dhe përhapja e këtyre dezinformatave në hapësira gjeografike ku nuk ka shumë njohuri për rastin e Kosovës, siç ishte rasti i mëhershëm me tweet-in në profilin zyrtar të Ambasadës Ruse në Afrikë të Jugut, kur kishte shpërndarë dezinformatë duke e paraqitur refugjaten shqiptare, si një të mbijetuar nga bombardimi i NATO-s. Këtë taktikë të dezinformimit, Joan Donovan, drejtore e kërkimit në Qendrën Shorenstein të Harvardit, e quan “luftë informative e shkallës së ulët”. Në valën e re të dezinformimit rus, pas situates së re të krijuar me luftimet për pushtimin e Ukrainës, emri i Kosovës mund të lakohet sërish dhe, prandaj, nga institucionet e Kosovës kërkohet mobilizim dhe reagim ndaj këtyre narracioneve dezinformuese dhe dezorientuese, përndryshe rrezikojmë të lejojmë të mjegullohet e të minohet e vërteta dhe të gëlojë mashtrimi e gënjeshtra.
