Doli nga shtypi revista “Akademia”
Numri i pestë i revistës për kulturë, gjuhë dhe media, “Akademia”, i më të madhes revistë kulturore në Kosovë, ka dalë nga shtypi këtë të mërkurë dhe nga dita e nesërme mund ta gjeni në redaksinë e gazetës “Epoka e re” dhe në librarinë “Artini” në Prishtinë.
Në këtë numër të revistës hapësirë më e madhe i është lënë poezisë. Janë botuar në këtë numër dhjetëra poezi nga autorë suedezë, francezë, anglezë, gjermanë, italianë, sllavë, turq, shqiptarë etj. Por, përpos poezi, janë botuar edhe intervista, ese, letra, recensione, drama, analiza sociale, mediatike, kulturore.
Revista prej 565 faqesh nis me një paraparathënie shkruar nga botuesi, i cili tregon për iniciativën dhe për nevojën e botimit të kësaj reviste dhe vazhdon me një parathënie shkruar nga redaksia e revistës, në të cilën prezantohen synimet e deritashme dhe ato të ardhshme të anëtarëve të redaksisë.
Në këtë numër të revistës janë përfshirë dy intervista, një e realizuar me Haruki Murakamin nga shkrimtarja Deborah Treisman dhe një tjetër e realizuar me Milan Kunderën nga gazetarja Olga Carlisle, në të cilat këta dy shkrimtarë, ndër më të mëdhenjtë e letërsisë së përbotshme, flasin për veprat e veta, për procesin e shkrimit të tyre, për dëshirat dhe pëlqimet, për të metat dhe për veçoritë e disa prej veprave, njerëzve dhe kafshëve që pëlqejnë.
Po në këtë numër të revistës, me rastin e 65-vjetorit të lindjes, është realizuar edhe një intervistë me shkrimtarin Adem Gashi nga Berat Armagedoni, në të cilën Gashi rrëfen për jetën e vet, për veprat e veta dhe të shkrimtarëve të tjerë nga Kosova, për punët dhe për punërat e disa institucioneve e të disa “studiuesve” që krekosen me thirrjet shkencore e me librat e vet shkencorë, të cilëve Gashi ua përmend të metat një nga një.
Së këndejmi, në këtë numër të revistës është botuar edhe një letër e Tiziano Terzanit dërguar Oriana Fallacit, një letër e John Lennonit dërguar Yoko Onos, një letër e Frida Kahlos dërguar Diego Riverës, një letër e John Keatsit dërguar Fanny Brawnes, një letër e Rainer Maria Rilkes dërguar një poeti të ri i cili i kërkon ndihmë për t’u bërë poet, një letër e Albert Camus për mësuesin e vet.
Në rubrikën eseistikë është botuar një ese e gjatë e stilistes Susan Sontag “Mbi stilin”, një ese e publicistit Agron Shala për dashurinë dhe dashamirësinë e popullit shqiptar dhe popujve të tjerë për Amerikën.
Në rubrikën kritikë/recensione janë botuar disa këndvështrime për vepra letrare nga Resmije Kryeziu, Albin Mehmeti, Hajdin Morina, Irena Gjoni, Majlinda Zorba.
Në rubrikën e prozës, për herë të parë në gjuhën shqipe, është përkthyer dhe botuar kapitulli i dytë (të parin e gjeni në numrin pararendës të revistës) i romanit të shkrimtarit francez Gustave Flobert, “Buvar dhe Pekyshe”, një tregim i Charles Bukowskit, një tregim i shkrimtarit turk Aziz Nesin, një mbresë nga Michael Schmidt-Salomon dhe Lea Salomon, një tregim i ripunuar nga Gazmend Bërlajolli, një nga Shpëtim Selmani dhe një nga Bujar Meholli.
Në rubrikën e poezisë janë botuar poezi nga: Leonard Cohen, Neeli Cherkovski, Michael Mcclure, Gregory Corso, Charles Bukowski, Erich Fried, Pol Elyar, Charles Baudelaire, Stefan Simić, Danilo Kiš, Anna Bagriana, Ivan Gundulić, Jevrem Brković, Miroslav Krleža, Phil Bosmans, Roman Skiba, Šuri Grigorjevu, Tadeusz Rózewicz, Jacques Prevert, Bertolt Brecht, Orhan Veli Kanik, Andrew Singer, Enzo Santese, Marina Torossi Tevini, Erik Axel Karlfeldt, Harriet Löwenhjelm, Nils Ferlin, Karin Boye, Harry Martinson, Artur Lundkvist, Solveig von Schoultz, Ebba Lindqvist, Maria Wine, Elsa Grave, Sonja Åkesson, Tomas Tranströmer, Bodil Malmsten, Göran Tunström, Eva Ström, Bruno K. Öijer, Göran Sönnevi, Iliaz Bobaj, Linditë Ramushi Dushku.
Në rubrikën e dramës është botuar, për herë të parë, një dramë e dramaturgut Haqif Mulliqi.
Në rubrikën e gjuhës është botuar një studim gjuhësor i studiuesit të gjuhës Qemal Murati dhe një i profesor Ragip Gjoshit.
Në rubrikën e medias është botuar një studim i teoricienit dhe studiuesit kroat të mediave, profesor Stjepan Malović, dhe një studim nga Shpresë Mulliqi për rëndësinë e fotogazetarisë në kohën e luftës në Kosovë.
Në rubrikën reportazhe janë përkthyer dhe botuar për herë të parë në gjuhën shqipe pesë reportazhe të Ernest Hemingwayt dhe një reportazh i publicistit Agron Shala për një nga fshatrat e bukur të Korçës.
Në fushën shoqëria është botuar teksti i profesor Sabri Kiçmarit për filozofinë dhe etikën politike të Ukshin Hotit. Ndërkaq, në rubrikën e fundit, trashëgimia, studiuesi i trashëgimisë kulturore, Klodian Gjoni, ka shkruar për qytetin antik të Antigonesë.
Për këtë numër të revistës kanë përkthyer: Salajdin Salihu, Fadil Bajraj, Rexhep Maloku, Gazmend Bërlajolli, Shpresë Mulliqi, Verjon Fasho, Leonora Buçinca, Rrona Jaka, Roland Çipa, Ismet Daci, Ibrahim Kelmendi, Qerim Raqi, Fahredin Shehu, Fatijona Bajraj)
Më poshtë përmbajtja e revistës me tituj të shkrimeve dhe autorë të tyre.
PARAPARATHËNIE 7
PARATHËNIE 13
INTERVISTA
Flet Haruki Murakami
BOTA E PËRTEJME E HARUKI MURAKAMIT 17
Flet Milan Kundera
BISEDË ME MILAN KUNDERËN 35
Flet Adem Gashi
NUK I GJEJ ILAÇ PANDERSHMËRISË SË PUSHTETARËVE 45
LETRA
TIZIANO TERZANI
LETËR PËR ORIANA FALLACIN 65
JOHN LENNON
LETËR DASHURIE PËR YOKO ONO 75
FRIDA KAHLOS
LETËR DASHURIE PËR DIEGO RIVERËN 79
JOHN KEATS
LETËR DASHURIE PËR FANNY BRAWNE 81
RAINER MARIA RILKE
LETRA PËR POETIN E RI 83
ALBERT CAMUS
LETËR PËR MËSUESIN TIM 87
ESEISTIKË
SUSAN SONTAG
MBI STILIN 91
AGRON SHALA
ZOTI E BEKOFTË “AMERIKËN”!: 111
KRITIKË/RECENSIONE
RESMIJE KRYEZIU
DHEMBJA INDIVIDUALE, E PËRBOTSHME 121
ALBIN MEHMETI
FAKTI DHE FIKSIONI NË LETËRSI 127
HAJDIN MORINA
“BRITMAT E SHPIRTIT” KA PASURUAR GALERINË E PERSONAZHEVE FEMRA NË LETËRSINË SHQIPTARE 135
IRENA GJONI
GJIN BARDHELA I ARBRESH. ETJA E GURËZUAR, ROMAN QË LË SHENJË TË PATJETËRSUESHME NË LETRAT SHQIPE TË ÇDO KOHE 143
MAJLINDA ZORBA
POEZI E MENDIMEVE DHE EMOCIONEVE NË DIMENSIONIN KOHOR 151
PROZË
GUSTAVE FLAUBERT
BUVAR DHE PEKYSHÉ 160
CHARLES BUKOWSKI
NJË QYTET I MBRAPSHTË 191
AZIZ NESIN
PO SHKOJMË DREJT HUMNERËS 197
MICHAEL SCHMIDT-SALOMON DHE LEA SALOMON
(LAJBNICI NUK ISHTE BISKOTË GJALPI) 201
GAZMEND BËRLAJOLLI
FËLLANZAT 205
SHPËTIM SELMANI
DASHURI NË BEOGRAD 217
BUJAR MEHOLLI
KAMERIERJA AUDARA 229
POEZI
LEONARD COHEN
PSE E DUA FRANCËN 243
ASNJËHERË 244
SHËLBUESI IM 244
BILE EDHE TASH 245
HILEQARI 246
ZBAVITJA 246
SUGJERIME 246
MË FALNI 247
SHKRIMTARË TË TJERË 247
ROSHI 248
NEELI CHERKOVSKI
NJË POEZI PËR PAQEN 249
PARISI I PARË NGA AUTOBUSI 250
ÇDO MËNGJES 251
TË DËSHMUAR DHE TË MALLKUAR 251
NUK E KUPTOJ KËTË 253
MICHAEL MCCLURE
EGËRSIA 255
TASH NDIEJ ERËN E GJYSHES SIME TEKSA AJO MË 256
FANTAZITË E VOGLA 257
FYTYRA E NJERIUT 258
DUKE LEXUAR PATERSONIN ME ZË TË LARTË 258
GREGORY CORSO
HOQA DORË 260
SHUMË PREJ TYRE KANË RËNË 260
NDËSHKIMI VDEKJEPRURËS 260
ARRITJA DERI TE POEZIA 261
CILËSIA E RUAJTJES 262
CHARLES BUKOWSKI
NJËRËS QË E KAM NJOHUR 263
PËR JANEIN 264
ÇFARË HALLI KENI, ZOTËRINJ? 265
FALEMNDERIT 265
ATYRE QË MA BAJNË GAJLEN 266
JETËT NGA KONTEJNERI 267
FILLIM I SHPEJTË 268
ARRATIA 269
RRETH KONFERENCËS SË PEN-it 269
NUK MUND TA DISH 270
ERICH FRIED
SHEMBULL I VOGËL 276
NJË PARAKUSHT SHTESË 276
ÇLIRIMI NGA IDHUJT 277
MARRJA E NËNSHTETËSISË 277
STËRVITJA E MREKULLISË 277
POL ELYAR
DHE NJË BUZËQESHJE 279
E DASHURUARA 279
LAKURIQËSIA E SË VËRTETËS 280
SYTË E SAJ JANË RRATHË DRITE 280
TA THASHË 280
TI DHE VETËM TI 281
AJO NUK DI TË NGREJË KURTHE 282
AJO PËRKULET DREJT MEJE 282
SYTË TANË I ÇOJNË DRITË NJËRI-TJERIT 282
UDHËTIMI I HESHTJES 283
CHARLES BAUDELAIRE
BEKIMI 285
SINESTESI 288
ARMIKU 288
GJARPRI VALLËZUES 289
PENDIM I PASVDEKJES 290
REVERSIBILITET 291
ZËRI 291
LYPËSES KUQALASHE 292
UDHËTIMI 294
STEFAN SIMIĆ
SHKËLQIM DHE TMERR – BEKIM FEHMIU 296
DANILO KIŠ
DASMORËT 300
NESËR 300
ANNA BAGRIANA
ME SYTË E TU 301
DYQANI PËR FËMIJË 301
LIDHJA 302
IVAN GUNDULIĆ
HIMNI I LIRISË 303
JEVREM BRKOVIĆ
VAJZAT E MIA 304
MIROSLAV KRLEŽA
DITË RESH TË KUQE 305
PHIL BOSMANS
THJESHT, TË DUA 306
ROMAN SKIBA
I DEHURI 307
ŠURI GRIGORJEVU
PATRIOTI I RI 308
TADEUSZ RÓZEWICZ
PËR ÇKA DO MË VINTE KEQ 309
KTHIMI 309
JACQUES PREVERT
NUK KËNDOJ UNË 311
BERTOLT BRECHT
PYETJET E NJË PUNËTORI ANALFABET 312
ORHAN VELI KANIK
EJA NË NJË KOHË TË TILLË QË MOS TË JETË E MUNDUR TË HEQ DORË 313
ANDREW SINGER
1934 315
NE DO TË JEMI TË DUKSHËM 316
ENZO SANTESE
TRIESTJA NË DASHURI 317
GUASKA E ZBRAZËT 318
MARINA TOROSSI TEVINI
NJË BALLKON I VOGËL 320
PËR VDEKJEN E NJË VAJZE 321
TREGIME TË KEQKUPTIMIT TË ZAKONSHËM 321
ILIAZ BOBAJ
TI VJEN PËRHERË… 322
PARA VARRIT TË ADEM JASHARIT 323
MOS FOL 323
AI QË JETONTE NË MES TË PASURISË 323
NJERIU VDES KUR S’DASHURON 324
NGA TROJA 324
AI 324
KJO VJESHTË E ARTË ERDHI PËR TY 325
URATË 325
MOHIMI I ATË GJERGJ FISHTËS 326
LOJA E ROBËRISË 326
VARËSJA E RROBAVE 326
LINDITË RAMUSHI DUSHKU
S’DU ME TË TREGU PËR ANDRRAT 327
VEÇ TË DUÉ 328
DRITA JEM… 328
TË DUÉ 329
ME U DJEG ÂMEL 329
DRAMË
HAQIF MULLIQI
KLINIKA E SË KALUARËS 333
POEZI +
ERIK AXEL KARLFELDT
SYTË E TU JANË ZJARR 377
SERENADË 377
HARRIET LÖWENHJELM
MË MERR, MË SHTRËNGO, NGADALË MË LEDHATO 378
SONTE DO TË VDES 378
NILS FERLIN
SI KËNGË POPULLORE 379
NË ERRËSIRË 379
PÄR LAGERKVIST
ANKTHI, ANKTHI ËSHTË TRASHËGIMTARI IM 380
KUSH KALOI PRANË DRITARES SË FËMIJËRISË SIME 380
EDITH SÖDERGRAN
VENDI QË NUK ËSHTË 382
DASHURIA 382
KARIN BOYE
PO, SIGURISHT QË DHEMB KUR GONXHJA BULËZON 384
GJITHÇKA, GJITHÇKA QË KISHA 384
HARRY MARTINSON
ANIARA 386
NATË QERSHORI 387
ARTUR LUNDKVIST
PËRQAFIM 388
DUA T’I JAP FUND 388
SOLVEIG VON SCHOULTZ
GRUSHTI I DOMOSDOSHMËRISË 389
FLUTURAT 389
EBBA LINDQVIST
PROVË PA VLERË 390
RËNIA E IKAROSIT 390
MARIA WINE
TË DASHURUARVE 392
DASHURIA E PËRDITSHME 392
ELSA GRAVE
FËMIJËS SË VDEKUR 394
TË BRAKTISUR 394
ANNA GRETA WIDE
E MENÇURA PËR DASHURINË 396
AVE VERUM CORPUS 396
SONJA ÅKESSON
TË JESH SKLLAVE E BURRIT TË BARDHË 397
NË RREGULL 398
TOMAS TRANSTRÖMER
STACIONI 399
VETMI 399
BODIL MALMSTEN
KJO ËSHTË ZEMRA 401
NJË VIZITË NË NEFERTTITI 403
GÖRAN TUNSTRÖM
NE E PUNOJMË TOKËN SË BASHKU 404
VARGJE PËR LENËN 404
EVA STRÖM
NËNA 406
BURRI ME BARRË 407
BRUNO K. ÖIJER
TI KURRË S’DO TA KUPTOSH 408
UNË KISHA TË FTOHTË 409
GÖRAN SÖNNEVI
ÇFARË NDIKON NË STRUKTURËN E DASHURISË? 410
NJË DITË 413
GJUHË
QEMAL MURATI
UDHËTIM NËPËR FJALORIN E KOSOVËS 417
RAGIP GJOSHI
PËRDORIMI I FJALËVE TË HUAJA DHE DISA HUAZIME TË SOTME NË GJUHËN SHQIPE 455
MEDIA
STJEPAN MALOVIĆ
ÇFARË (NUK) MUNDET GAZETARI? 468
SHPRESË MULLIQI
FOTOGAZETARIA E LUFTËS NË REVISTËN KOMBI 479
REPORTAZHE
ERNEST HEMINGWAY
TË FAMSHËM NË PAQE, DEMBELË NË LUFTË 499
FRANCËS I DUHEN NDËRTUES, E JO LUFTËTARË 502
KRYEMINISTRI MË I FUQISHËM NË PARLEY ËSHTË STAMBOULISKI I BULLGARISË 504
PARTIA FASHISTE TASHMË ËSHTË DHJETËMILIONËSHE 506
RUSËT E KANË VËRSHUAR KREJT PARISIN 507
AGRON SHALA
FSHATI KU “FLENË PERËNDITË”… 509
SHOQËRIA
SABRI KIÇMARI
FILOZOFIA DHE ETIKA POLITIKE E UKSHIN HOTIT 517
TRASHËGIMIA
KLODIAN GJONI
QYTETIT ANTIK I ANTIGONESË SI TIPOLOGJI E QYTETEVE ME AKROPOL 543
